Mowa niewerbalna – Dlaczego jest tak ważna?

Co to jest komunikacja niewerbalna?

Komunikacja niewerbalna, jak sama nazwa wskazuje, to wszystkie elementy konwersacji, które nie obejmują słów. Zaliczamy do niej sygnały, które nadajemy za pomocą naszego ciała, wyrazu twarzy, gestów czy też intonacji. Ten proces trwa nieustannie, najczęściej w nieuświadomiony sposób. Szczególnie zaskakujące jest to, że to właśnie ta forma komunikacji najczęściej odpowiada za pełne zrozumienie tego co chcemy przekazać odbiorcy, pozwalając mu na wychwycenie kontekstu naszej wypowiedzi w tym na Social Media. Wiedząc o tym jak często się nią posługujemy, nie pozostało nam nic innego jak dowiedzieć się o niej więcej!

Komunikacja niewerbalna – co obejmuje?

Mowa niewerbalna obejmuje niezwykle różnorodne formy ekspresji. Możemy je kategoryzować w ramach kilku dominujących obszarów:

• Mimika twarzy – najczęściej służy do wyrażania emocji. Począwszy od uśmiechu czy płaczu poprzez te bardziej złożone jak zakłopotanie lub ekscytacja, to wszystko możemy wyczytać lub „nadać” za pomocą mimiki. Szczególnie ciekawe jest to, że osoby zmagające się ze spektrum autyzmu mają problemy w interpretacji tego obszaru komunikacji. Wynika to z konstrukcji mózgu, który fizycznie nie jest w stanie rozkodować tych sygnałów.
• Gestykulacja – są to ruchy ciała przekazujące określone wiadomości. Bez względu na to czy jesteśmy na wakacjach w egzotycznym kraju lub w nieco mniej formalnych okolicznościach, z łatwością jesteśmy „rozmawiać” ze sobą za pomocą powszechnie znanych gestów. Należy jednak zachować szczególną ostrożność komunikując się w ten sposób z kimś pochodzącym z innego obszaru kulturowego. Może okazać się, że to, co dla nas jest niewinnym, przyjacielskim gestem dla naszego odbiorcy jest poważną obrazą.
• Postura – nasza postawa może komunikować bardzo wiele zniuansowanych treści. Stan emocjonalny, energia lub odczucia to jedynie wierzchołek góry zbudowanej z tego co nasza postawa mówi o nas samych.
• Kontakt wzrokowy – podobnie jak we wcześniejszych przypadkach, spojrzenie pomimo tego, że jest skupione na niewielkim obszarze twarzy przekazuje bardzo złożone komunikaty. Zażyłość relacji, skupienie czy złość to pierwsze przykłady bardzo złożonego systemu wiadomości, które przekazujemy za pomocą kontaktu wzrokowego.
• Dotyk – odpowiada on za emocje komunikowane na gruncie nieco bliższych relacji. Najczęściej za jego pomocą wyrażana jest bliskość, wsparcie, a nawet przynależność lub dominacja.
• Zarządzanie przestrzenią (Proksemika) – ostatni obszar to sposób zarządzania naszym najbliższym otoczeniem. Obrazuje to zarówno nasze cechy charakteru jak i stosunek do osób, z którymi wchodzimy w relacje. Istnieje nauka zajmująca się wpływem relacji przestrzennych na sposób komunikacji, nazywa się Proksemika.

Jakie znaczenie ma komunikacja niewerbalna?

Cały akapit możemy podsumować jednym słowem, „ogromne”. Przechodząc do detali przyjrzyjmy się takiej sytuacji jak negocjacje. Takie okoliczności są prawdziwym polem bitwy pomiędzy dwiema stronami walczącymi o przestrzeń dla swoich potrzeb. Komunikacja wzmocniona przez niewerbalne sygnały może dawać wytrawnym uczestnikom takich spotkań przestrzeń do interpretacji ile są w stanie zyskać i czy nie jest to moment na wykazanie się ugodowym podejściem. To prawdziwy fundament tego jak odbieramy otaczający nas świat bez względu, na jakich sytuacje doświadczamy, one nadają naszym relacjom subtelności i niuansów.

Formy komunikacji niewerbalnej

Jak przystało na tak niejednoznaczny obszar naszego funkcjonowania mamy do czynienia z wieloma formami komunikacji niewerbalnej. Przyjrzyjmy się kilku z nich:

• Parajęzyk – to właśnie on odpowiada za kontekst emocjonalny naszych wypowiedzi. Składa się na niego intonacja głosu, jego siła, akcenty oraz pauzy. Dzięki temu wiemy, co rzeczywiście przyświeca osobie, która zwraca się do nas lub co sami chcemy przekazać.
• Ekspresje twarzy – są wspólne dla wszystkich ludzi, szczególnie ciekawe jest to, że rozumiemy je podobnie bez względu na przynależność kulturową. Wynika to z tego, że właśnie „z twarzy” wnioskowaliśmy co dzieje się z osobami z naszego otoczenia przed ukształtowaniem się „języka” w jego obecnym rozumieniu
• Gesty – tutaj sytuacja ma się podobnie jak w przypadku wcześniejszego punktu jednak jest tutaj znaczące zróżnicowanie kulturowe. Nawet tak prosty komunikat jak kiwnięcie głową na potwierdzenie może być rozumiany inaczej w zależności od miejsca!

Przykłady komunikacji niewerbalnej

1. Otwarta postawa. Poprzez otwartość rozumiemy skierowanie całego ciała w stronę osoby lub osób, z którymi rozmawiamy. Dodatkowo otwartość może być wzmocniona poprzez ułożenie dłoni w naturalny, „nieskrępowany” sposób. Pomocne jest również panowanie nad mimiką oraz spojrzeniem, które powinno naturalnie podążać za wypowiadającą się osobą.
2. Wyraźne akcentowanie i spokojne tempo wypowiedzi. Takie działania wzmacniają poczucie merytoryczności naszej wypowiedzi, dokładając do tego właściwe tempo wypowiedzi komunikujemy opanowanie. Taka postawa jest szczególnie pożądana w sytuacjach kiedy musimy jak najbardziej podkreślać siłę naszych kompetencji oraz przygotowanie w prezentowanym obszarze.
3. Intensywna gestykulacja. Szczególnie charakterystyczne dla osób będących w silnych emocjach. Możemy to kojarzyć z sytuacjami kiedy w przerwie meczu, trener, aby podkreślić swoje niezadowolenie lub istotę wypowiadanych kwestii intensywnie gestykuluje w stronę zawodników. Dlaczego? Po to, aby pokazać siłę i zarazić nią osoby, do których się zwraca. Taka gestykulacja może być charakterystyczna geograficznie, osoby pochodzące z południa Europy będą znacznie bardziej zaangażowane w ten obszar komunikacji niż mieszkańcy Skandynawii.

Podsumowanie

Trudno oprzeć się wrażeniu, że komunikacja niewerbalna jest kluczowym elementem interakcji międzyludzkich. Dlatego tak ważne jest to, abyśmy w świadomy i przemyślany sposób uczyli się tego co „nadajemy” swoim ciałem i zachowaniem do otoczenia. Wielokrotnie okazuje się, że takie działania pozwalają na lepsze zrozumienie a co za tym idzie większą satysfakcję z nawiązywanych relacji. A tego nigdy za wiele.